نوشته یوسف کانويا
تیمی از دانشمندان بغداد و مونیخ یک متن ادبی ۳۰۰۰ ساله و ناشناخته را کشف کرده‌اند. این یک سرود کامل درباره بابل است. چگونه چنین چیزی ممکن شد؟ پیشینهآن به شرح زیر است. کشف خط میخی در بین‌النهرین در ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد، نقطه عطفی در تاریخ بشر بود و آن را به دو مرحله تقسیم کرد: پیش از تاریخ بدون سوابق مکتوب و تاریخ با سوابق مکتوب. در قرن نوزدهم، دانشمندان برای اولین بار با موفقیت این خط را رمزگشایی کردند. از آن زمان، صدها هزار لوح خط میخی در کتابخانه‌های باستانی، به عنوان مثال، در عراق و سوریه کشف شده است. این لوح‌ها حاوی اطلاعات ادبی و فرهنگی، قوانین، توافق‌نامه‌های تجاری، اسطوره‌ها و سایر موضوعات هستند. با اینحال، بر خلاف برخی دیگر از خطوط باستانی، رمزگشایی خط میخی بسیار دشوار است و تنها بخش کوچکی از آن به زبان‌های مدرن ترجمه شده است. از آنجا که کمبود قابل توجهی از متخصصانی که بتوانند آنها را بخوانند وجود دارد، مورخان باستان چندین سال است که با ایجاد یک بایگانی دیجیتال ویژه، تلاش می‌کنند از هوش مصنوعی برای رمزگشایی این متون و درک محتوای آنها استفاده کنند
کتابخانه‌های باستانی خط میخی
تا به امروز، کتابخانه‌های باستانی متعددی حاوی هزاران لوح خط میخی کشف شده‌اند. از جمله قابل توجه‌ترین نمونه‌ها می‌توان به کتابخانه ماری در شرق سوریه در کنار فرات اشاره کرد که حاوی تقریباً ۲۵۰۰۰ لوح خط میخی مربوط به قرن ۱۸ پیش از میلاد است و کتابخانه ابلا در جنوب حلب که حاوی تقریباً ۱۷۰۰۰ متن مربوط به حدود ۲۳۰۰ پیش از میلاد است. بزرگترین کتابخانه‌ها در عراق کشف شدند، از جمله کتابخانه آشوربانیپال در نینوا (موصل)، که حاوی تقریباً ۳۰۰۰۰ لوح گلی مربوط به قرن ۷ پیش از میلاد است، و کتابخانه شهر باستانی بابل، مربوط به قرن ۱۸ پیش از میلاد. لوح‌های خط میخی در این کتابخانه‌ها در حالت‌های مختلفی یافت شدند: برخی کامل، برخی دیگر شکسته به چند قطعه یا به شدت آسیب دیده بودند. همه متون به خط میخی و به زبان‌ها و گویش‌های مختلف، از جمله سومری، اکدی، بابلی و آشوری نوشته شده بودند که ترجمه آنها را بسیار دشوار می‌کرد. تعداد لوح‌های خط میخی کشف شده تاکنون حدود ۵۰۰۰۰۰ عدد تخمین زده می‌شود، اما تنها ۱۰ درصد از آنها ترجمه شده‌اند، به این معنی که حجم عظیمی از اطلاعات ناشناخته مانده و در انتظار ترجمه است، و بدین ترتیب اسرار پادشاهی‌های باستانی بین‌النهرین آشکار می‌شود
دستاوردهای هوش مصنوعی
سرود بابل با استفاده از هوش مصنوعی، تیمی از محققان عراق (دانشگاه بغداد) و آلمان (دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ) اخیراً موفق شدند ده‌ها قطعه پراکنده از لوح‌های گلی را کنار هم قرار دهند تا شعری مربوط به حدود ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح خلق کنند. این شعر که تقریباً ۲۵۰ سطر دارد، در شهر سیپار، شمال بابل، نوشتهشده است. محققی از موسسه آشورشناسی در دانشگاه LMU مونیخ این فرآیند را توضیح می‌دهد: “با استفاده از یک پایگاه داده پشتیبانی شده توسط هوش مصنوعی، توانستیم ۳۰ متن اضافی مربوط به سرود کشف شده را شناسایی کنیم – فرآیندی که در گذشته دهه‌ها طول می‌کشید.” به لطف این متون اضافی، این تیم توانست سرود نوشته شده روی لوح گلی را که قبلاً دارای شکاف‌هایی بود، تکمیل کند. این سرود که اکنون کامل شده است، شامل توصیفی ادبی از شهر بابل، بزرگترین شهر جهان در آن زمان، و محیط اطراف آن در اوج شکوفایی‌اش، سرودی برای رود فرات و تصویری جامع از زندگی ساکنان آن – زن و مرد – و باورهای مذهبی آنها حدود سه هزار سال پیش است. به نظر می‌رسد این سرود بیش از هزار سال کپی و تدریس شده است که نشان دهنده اهمیت آن و شاید مشابه نقش سرود ملی در دوران مدرن ما باشد. سرنخ‌های متعددی نشان می‌دهد که این متن – که به عنوان “سرود بابل” شناخته می‌شود – در زمان خود چنان محبوب بوده است که حتی کودکان آن را در مدرسه کپی می‌کردند. جای تعجب است که متنی با این محبوبیت تا به امروز ناشناخته مانده است. پروفسور انریکه خیمنز، رئیس این پروژه، توضیح می‌دهد: “به نظر می‌رسد که نویسنده این سرود یک بابلی بوده که می‌خواسته شهر خود را ستایش کند. او ساختمان‌های شهر را توصیف می‌کند، اما همچنین توضیح می‌دهد که چگونه رود فرات بهار و مزارع سرسبز را به ارمغان می‌آورد. این تعجب‌آور است، زیرا توصیفات بسیار کمی از طبیعت بین‌النهرین به ما رسیده است.”
بینش‌های جدید در مورد نقش زنان در تمدن باستان
این سرود همچنین اطلاعات مهمی در مورد زنان بابل و نقش آنها به عنوان کاهنانی که پاکی و آموزش آیینی را ترویج می‌کردند، آشکار می‌کند. این نقش‌های مرتبط با زنان، محققان را شگفت‌زده کرد، زیرا از هیچ متن دیگری شناخته شده نبودند. این سرود همچنین بینش غنی در مورد همزیستی در جامعه شهری ارائه می‌دهد و ساکنان شهر را نسبت به بیگانگان محترم توصیف می‌کند. جالب است بدانید که خط میخی اولین شکل نوشتاری بود که حدود پنج هزار سال پیش در خاور نزدیک پدیدار شد، سپس با گذشت زمان ناپدید شد و سرانجام توسط محققان شرق و غرب رمزگشایی شد. با وجود پیشرفت‌ها و تحولات عظیم فناوری در زمینه‌های مختلف علمی، بیشتر اسرار تمدن‌های باستانی ناشناخته مانده و در انتظار اکتشافات بیشتر هستند. در عین حال، همکاری بین دانشمندان شرق و غرب، با پشتیبانی ابزارهای هوش مصنوعی، اکنون افق‌های گسترده‌ای را برای کشف اسرار بیشتر گذشته و روشن کردن جنبه‌های جدید تاریخ بشر باز می‌کند. در این ویدئو، انریکه خیمنز بخشی از سرود را به زبان اصلی می‌خواند و به همراه انمارآ. فاضل، پژوهشگر عراقی، معنای این سرود را تا به امروز توضیح می‌دهد
YouTube | LMU München: Hymne an Babylon entdeckt
اطلاعات بیشتر پروژه:
LMU | Hymne an Babylonentdeckt
tun25081904