از یوسف کانجو
ما نمی دانیم که بشریت چه زمانی ایده ها و اعمال مذهبی را توسعه داد. همچنین مشخص نیست اولین خانه ها و حتی معابد از چه زمانی برای مراسم مذهبی ساخته شده اند. با اینحال، کاوش‌های باستانشناسی قدیمی‌ترین سازه‌های ساختمانی بسیار بزرگ تا به امروز را کشف کرده است که در آنها مردم آیین‌های مربوط به اعتقادات خود را حداقل ١٢٠٠٠ سال قبل، انجام می‌دادند. یکی از مهمترین این مکان های باستانشناسی گوبکلی تپه در نزدیکی شهر شانلی اورفا در جنوب شرقی ترکیه و نزدیک به مرز سوریه است. این کاوش یکی از بزرگترین اکتشافات باستانشناسی دوران معاصر محسوب می شود
گوبکلی تپه،واقع پر کار و جنجال ۱۲۰۰۰ ساله
گوبکلی تپه (نام ترکی به معنای تپه شکم دار است) در بالای کوهی مرتفع مشرف به دشت های اطراف واقع شده است. با طراحی معماری پیچیده و ستون های سنگی عظیم که با تصاویر و نمادهای حیوانات تزئین شده است مشخص می شود. در کاوش های باستان شناسی تا کنون ۶ ساختمان مدور بزرگ با دیوارهای سنگی کشف شده است که هنوز حفظ شده اند و قطر هر کدام ده تا سی متر است. با این حال، کاوش ها و مطالعات نشان می دهد که تا بیست ساختمان دیگر در زیر زمین مدفون است. محوطه حفاری حدود ۳۰۰ متر مربع مساحت دارد که بخش اعظم آن هنوز کاوش نشده است. هر ساختمان دارای یک ردیف ستون T شکل است. تا دوازده ستون در داخل دیوارهای مدور قرار دارند که هر کدام دو ستون در وسط دارند. اینستون ها معمولاً با نقش برجسته حیوانات وحشی مانند مار، شیر، عقرب، پرندگان و آهو تزئین می شوند. ارتفاع ستونها بین ۲،۵ تا ۴ متر است.
کار میدانی باستان شناسی در سال ۱۹۹۵ آغاز شد و با همکاری موزه شانلیورفا و موسسه باستان شناسی آلمان (DAI) – با هارالد هاوپتمن به عنوان مدیر پروژه و کلاوساشمیت به عنوان مدیر میدان انجام شد. کلاوساشمیت بعداً مدیر حفاری شد و این سمت را تا زمان مرگش در سال ۲۰۱۴ حفظ کرد. پس از آن، مدیریت به موزه بازگشت و لی کلر از
DAI به عنوان هماهنگ کننده تحقیقات باستان شناسی تا امروز عمل میکرد
اولین ساختمان های تاریخی منحصر به فرد برای مدت طولانی
قدمت گوبکلی تپه به دوره نوسنگی باز می گردد و حدود ۱۵۰۰ سال مورد استفاده قرار میگرفت. ساکنان محل شکارچیان و گرد آورندگان بودند.علاوه بر گوبکلی، سایت های باستانی مشابه دیگری در منطقه اورفا وجود دارد، مانند: ب. کاراهان تپه و سایبورچ. اما فرهنگ قابل مقایسه در خاورمیانه یا هیچ جای دیگر جهان وجود ندارد. به نظر می رسد این فرهنگ منحصربه فرد است، زیرا چنین ساختمان های سنگی عظیم تا حدود پنج هزار سال بعد دوباره ظاهر نشدند. از نظر اهمیت، گوبکلی تپه با استون هنج در انگلستان و اهرام مصر قابل مقایسه است، اما قدمت آن بسیار بیشتر است
مناسک مذهبی و اجتماعی
مهمترین سرنخ‌ها از جایگاه آن به‌عنوان یک مرکز مذهبی، ساختمان‌های بزرگ گرد و ستون‌های T شکل است که نمادهای مذهبی یا توتمی حکاکی شده‌اند. هیچ شواهدی از فعالیت های روزمره در این بناهای اصلی وجود ندارد، به این معنی که آنها برای مقاصد مسکونی نبوده بلکه برای تشریفات در نظر گرفته شده اند. از این رو محلی بود که مردم از مناطق دور برای انجام مراسم مرگ و زندگی گرد هم می آمدند. ممکن است آیینهایی مانند آواز خواندن، رقصیدن و قربانی کردن حیوانات وجود داشته باشد. نمادهای رویستون ها هنوز مشخص نشده اند، اما می توانند مربوط به اسطوره ها و باورها باشند
یافته‌های باستانشناسی در گوبکلی تپه نشان می‌دهد که مذهب یا آیین‌های گروهی مقدم بر اسکان کشاورزی بوده است، به این معنی که این مکان یک مرکز مذهبی یا آیینی برای شکار جوامع و گروه‌های انسانی اولیه بوده است. این امر درک توسعه تمدن را تغییر می دهد: تاکنون تصور میشد که کشاورزی نیروی محرکه اصلی برای شکل گیری جوامع پیچیده است که تنها در اوایل هزاره چهارم قبل از میلاد ظهور کردند. Chr. با اینحال، طراحی یادبود گوبکلی تپهنشان دهنده درجه بالایی از سازمان اجتماعی و همکاری جمعی حتی در روزهای اولیه تاریخ بشر است، زیرا ساخت این مجموعه قطعاً به صدها کارگر نیاز داشت
از ۴ تا ۸ نوامبر ۲۰۲۴، کنفرانس
بین المللی نوسنگی در اورفا با حضور حدود ۹۰۰۰ محقق از سراسر جهان برگزار شد. هدف اصلی ارائه مهمترین نتایج مطالعات مربوط به دوره نوسنگی، به ویژه مطالعات اخیر در منطقه اورفا با تمرکز بر سایت گوبکلیتپه بود. برای اطلاعات بیشتربه
https://worldneolithiccongress.org/
مراجعه کنید و یدئویی در مورد حفاری گوبکلی تپه
https://www.youtube.com/watch?v=lAeQcAawVUA
tun25020305